SYBA Hindi Sem III IV_1 Syllabus Mumbai University by munotes
Page 1
UNIVERSITY OF MUMBAI
Revised Syllabus
And
Pattern of Question Paper
In the
Subject of Hindi
At the
SY.B.A. PAPER ‐II & III
Examination
With Effect From 2017‐18, 2018‐19
Board of Study
1. Dr. Vishnu Sarwade ( Chairman)
2. Dr. Manpreet Kaur ( Member)
3. Dr. Anil Dhawale ( Member)
Sub – Committee
1. Dr. SURENDRA PRASAD ( Convenor)
2. Dr. BALKAVI SURANJAY ( Member)
3. DR. NANDGIRIKAR ( Member)
4. Dr. MRIGENDRA RAI ( Member)
5. Dr. MANGESH BANSOD ( Member)
6. Dr. GAUTAM SONKAMBLE (Member)
7. Dr. ARSHAD AWTE (Member)
8. Dr. JAYSHANKAR PANDEY (Member)
9. Dr. SANJAY SINGH (Member)
Page 2
SY.B.A. HINDI PAPER ‐II LIST OF TEXT BOOK
ACCORDING TO CHOICE BASED CREDIT GRADING SYSTEM
SEMESTER ‐ III COURSE CODE‐ UAHIN301
le=leer³e me$e
1.ceO³ekeÀeueerve SJeb DeeOegefvekeÀ keÀeJ³e
mebHeeove : efnboer DeO³e³eve ceb[ue, cegbyeF& efJeMJeefJeÐeeue³e , ÒekeÀeMekeÀ: JeeCeer ÒekeÀeMeve, veF& efouueer.
2. HejMegjece keÀer Òeleer#ee- jeceOeejer efmebn ef ovekeÀj, ueeskeÀYeejleer ÒekeÀeMeve,
Henueer cebefpeue , ojyeejer efyeefu[bie, cenelcee ieebOeer ceeie& , Fueeneyeeo -1
3. ÒeefleefveefOe keÀefJeleeSB- kegÀBJej veeje³eCe, mebHeeokeÀ : HegªÒekeÀeMekeÀ: jepekeÀceue ÒekeÀeMeve, vesleepeer megYee
Page 3
le=leer³e me$e
1.ceO³ekeÀeueerve SJeb DeeOegefvekeÀ keÀeJ³e
Heeþîe¬eÀce kesÀ efueS efveOee&efjle keÀefJeleeSB
keÀ. keÀyeerj meleiegj ceefncee Debie:
1. efveefme DeBefOe³eejer keÀejC ew...........leT efoef<ì veefnb cebo~~
2. meleieg© keÀer ceefncee Deve ble ................Deveble efoKeeJeCenej ~~
3. oerHekeÀ oer³ee lesue Yeefj................... yengefj ve DeeJeeQ nÆ ~~ 4. Yeueer YeF& pees ieg© efceues ...............Heæ[lee Hetjer peeefveb~~
5. meleiegj ueF& keÀceeBCe keÀefj................Yeerleefj j¿ee mejerj~~
megefcejve Yepeve ceefnceeb keÀew Debie
6. keÀyeerj metlee ke̳ee keÀjw.................ueebyes ieesæ[ Hemeeefj~~~ 7. letB letB keÀjlee letB Ye³ee.................efpele osKeeQ eflele letB~~
8. ef®eblee leew nefj veeGb keÀer...............meesF& keÀeue keÀew Heeme~~
9. keÀyeerj efvejYew jece p eefHe................leye meesJewiee efove jeefle~~
10. efpeefn nefj pewmee peeefCe³ eeB.............peye ueefie OebmeQ ve DeeYe ~~
Ke. metjoeme kesÀ Heo
1. DeefJeiele ieefle............metj meiegve Heo ieeJew~~ 2. nefj meeW ceerle ve osK³eeQ keÀesF&........veevee $eeme efveyeejw~~
3. ieesefJevo Òeerefle meyeefve keÀer ceevele.......pegie-pegie YekeÌle yeæ{eS~~
4. Deewj ve peevew peve keÀer Heerj..... keÀew Deye metjefle keÀjeJew~
5. pewmes legce iepe keÀew .........metjoeme ef Üpe oerve megoecee efleefn oeefjê vemee³eew~~
6. m³eece Yepeve efyeve keÀewve yeææ[eF &............efveiece keÀesefì megKe HeeF&~~
7. ceesnve kesÀ cegKe THej .....efleve ue eskeÀ les leeHe efveJeej megKekeÀejer~~
Page 4
ie. ieerleeJeueer : leguemeeroeme
yeeuekeÀeC[
1. jece ue2. veskegÀ, megcegefKe, ef®ele ueeF ef®eleew, jer........YetefjYeeie efme³e ceeleg-efHeleew, jer ~~
3. jeceefn veerkesÀ kewÀ efvejefKe, meg vewveer ! .......... keÀefj menpe mevesn- efye
De³eesO³eekeÀeb[
4. ceeF& jer! ceesefn keÀesG ve mece gPeeJew........Heerj ve peeefle yeKeeveer ~~
5. peye -peye YeJeve efyeueeskeÀefle metvee s.........efyeve meeskeÀpeefvele ©pe cesjes ~~
6. keÀenskeÀes Keesefj kewÀkeÀef³eefn u eeJeeQ?.............ceveng jece efHeÀefj DeeS~ ~
7. YeeF&! neQ DeJeOe keÀne jefn uewneQ? ........efvekeÀefme efyenBie-ce=ie Yeeies ~~
Ie. efyenejer kesÀ oesns
1. leb$eerveeo keÀefJeÊe jme...........pes yetæ[s meye Debie~~
2. mebHeefÊe kesÀme megosme vej.. .......vejce efJeYeJe keÀer neefve~~
3. keÀesefn peleve keÀesT keÀjew......... leT veer®e keÀew veer®e~~
4. mebieefle megceefle ve HeeJen eR..........neRie ve nesle megiebOe~~
5. veefnb Hejeie veefnb ceOegj ceOeg............Deeiew keÀewve nJeeue~~ 6. keÀnw-Denw meye Þegefle megce= efle ..........jepee, HeelekeÀ, jesie~~
7. Ie©-Ie© [esuele oerve nw...........ueIeg Hegefve yeæ[ew ueKeeF~
8. keÀvekeÀ-keÀvekeÀ lew meewie gveer...............Fefnb HeeSB yeewjeF~~
9. meyew nBmele keÀj leeefj ow................ieSB ieBJeejQ ieeBJe~~
10. yenefkeÀ yeæ[eF& DeeHeveer ............ieæ[Q ve iegæ[keÀj HetÀue~~
Page 5
DeeOegefvekeÀ keÀeJ³e
1. DeepekeÀue ueæ[eF& keÀe peceevee nw- ef$euees®eve
2. SkeÀ íesìe mee DevegjesOe- kesÀoejveeLe efmebn
3. DeeOee ®eeBo ceeBielee nw Hetjer jele- vejsMe mekeÌmesvee
4. veoer Deewj meeyegve- %eeveWêHeefle
5. ueæ[lee ngDee Deeoceer- efJeMJeveeLeÒemeeo efleJeejer 6. mejkeÀejer keÀes³eue Go³eÒekeÀeMe
7. Iej - cebieuesMe [yejeue
8. SkeÀ æ{ueleer meoer keÀe me®e- keÀel³ee³eveer
9. ®ebêefKeueewvee- DeveeefcekeÀe
10.efJe©× keÀLee SkeÀeble ÞeerJeemleJe
2.HejMegjece keÀer Òeleer#ee- jeceOeejer efmebn efovekeÀj, ueeskeÀYeejleer ÒekeÀeMeve,
Henueer cebefpeue , ojyeejer efyeefu[bie, cenelcee ieebOeer ceeie& , Fueeneyeeo -1 Heeþîe¬eÀce ceW efveOee&efjle Keb[
1. HejMegjece keÀer Òeleer#ee
2. peJeeefve³eeB 3. efnccele keÀer jewMeveer
4. ueesns kesÀ ceo&
5. pevelee peieer ngF& nw 6. Deepe keÀmeewìer Hej ieeBOeer keÀer Deeie nw
7. mecej Mes8. peJeeveer keÀe PeC[e
Page 6
3. ÒeefleefveefOe keÀefJeleeSB- kegÀBJej veeje³eCe, mebHeeokeÀ : HegªÒekeÀeMekeÀ: jepekeÀceue ÒekeÀeMeve, vesleepeer megYeeHeeþîe¬eÀce ceW efveOee&efjle keÀefJeleeSB
1. Iej jnWies
2. Debeflece TB®eeF&
3. GlkeWÀefêle
4. DeyekeÀer Iej ueewìe lees
5. ke̳ee Jen veneR nesiee
6. veoer yetæ{er veneR nesleer
7. mHe<ìerkeÀjCe
8. nBmeer
9. SkeÀ Depeerye meer cegefMkeÀue 10. yee]peejeW keÀer lejHeÀ
11. SkeÀ Je=#e keÀer nl³ee
12. SkeÀ peues ngS cekeÀeve kesÀ meeceves
le=leer³e me$e
SEMESTER ‐II I COURSE CODE‐ UAHIN301
³etefveì efJeYeepeve
³etefveì 1- J³eeK³eeve- 06- keÀyeerj , me tjoeme ( HeeþJee®eve SJeb J³eeK³ee)
³etefveì 2- J³eeK³eeve-06- leguemeer , ef yenejer ( HeeþJee®eve SJeb J³eeK³ee)
³etefveì -3- J³eeK³eeve -08- DeeOegefvekeÀ keÀeJ³e ( HeeþJee®ev e SJeb J³eeK³ee)
³etefveì 4- J³eeK³eeve-12 - kegBÀJej veej e³eCe ( HeeþJee®eve SJeb J³eeK³ee)
³etefveì 5-keÀ- J³eeK³eeve- 08 HejMegjece keÀe r Òeleer#ee ( HeeþJee®eve SJeb J³eeK³ee)
³etefveì-6-J³eeK³eeve-05- Heeþeu ees®eve Deewj ÒeMve ®e®ee&
kegÀue ¬esÀef[ì: 03
Page 7
S.Y.B.A. HINDI PAPER ‐II LIST OF TEXT BOOK
ACCORDING TO CHOICE BASED CREDIT GRADING SYSTEM
SEMESTER ‐ IV COURSE CODE‐ UAHIN401
DeeOegefvekeÀ efnboer ieÐe
®elegLe& me$e
1. pebieueleb$ece- ÞeJeCekegÀceej ieesmJeeceer, jepekeÀceue HesHejyewkeÌme,
leermejer DeeJe=efÊe 2012
2. Deepe Yeer Kejs nQ leeueeye (efveyebOe) - DevegHece efceÞe , JeeCeer ÒekeÀeMeve, 21 De,
oefj³eebiebpe, veF& efouueer~
3. keÀLee SkeÀ kebÀme keÀer ( veeìkeÀ) - o³eeÒekeÀeMe efmevne, JeeCeer ÒekeÀeMeve,
21, Debmeejer ceeie&, oefj³eeiebpe , veF& efouueer
®elegLe& me$e
SEMESTER ‐IV COURSE CODE‐ UAHIN301
³etefveì efJeYeepeve
³etefveì 1- J³eeK³eeve- 06- GHev³eeme ( HeeþJee®eve SJeb J³eeK³ee) ³etefveì 2- J³eeK³eeve-06- GHev³eeme ( HeeþJee®eve SJeb ÒeMve®e®ee& )
³etefveì 3- J³eeK³eeve -06 - efveyebOe ( HeeþJee®eve SJeb J³eeK³ee)
³etefveì 4- J³eeK³eeve-08 -efveyebOe ( HeeþJee®eve SJeb ÒeMve®e®ee&)
³etefveì 5- J³eeK³eeve- 08 keÀLee SkeÀ kebÀ me keÀer ( HeeþJee®eve SJeb J³eeK³ee)
³etefveì 6-J³eeK³eeve -06- keÀLee SkeÀ kebÀme keÀer ( HeeþJee®eve SJeb ÒeMve®e®ee& )
³etefveì 7-J³eeK³eeve-05- Heeþeuees®eve Deewj ÒeMve ®e®ee&
kegÀue ¬esÀef[ì-03
Page 8
efve³eefcele efJeÐeeefLe&³eeW nsleg ÒeMve He$e keÀe ÒeeªHe
ÒeMve He$e II nsleg ( oesveeW me$eeW kesÀ efueS)
ÒeMve1. meboYe& meefnle J³eeK³ee ( leerveeW HegmlekeÀeW mes efJekeÀuHe meefnle) (27)
ÒeMve2. oerIeexÊejer ÒeMve ( leerveeW Hegmle keÀeW mes efJekeÀuHe meefnle) (36)
ÒeMve3. meeceev³e ÒeMve ( leerveeW HegmlekeÀeW mes efkeÀmeer SkeÀ keÀe GÊej DeHesef#ele (12)
ÒeMve4.efìHHeefCe³eeB (leerveeW Hegmleke Àes mes efJekeÀuHe meefnle) (15)
ÒeMve5. Deefle ueIetÊejer /Jemlegefve<þ ( leerveeW HegmlekeÀeW mes) (10)
Page 9
SY.B.A. HINDI PAPER ‐III LIST OF TEXT BOOK
ACCORDING TO CHOICE BASED CREDIT GRADING SYSTEM
SEMESTER ‐ III COURSE CODE‐ UAHIN302
Òe³eespeve cetuekeÀ efnboer
1. Òe³eespeve cetuekeÀ efnboer
keÀ. DeLe&
Ke. HeefjYee ie. mJeªHe
2. meeceev³e efnboer, meeefneql³ekeÀ efnboer, Òe³eespevecetuekeÀ efnb oer mJeªHe SJeb efJeMes 3. HeeefjYeeef
4. HeeefjYeeef5. DevegJeeo
Ie. DeLe& *. mJeªHe
®e. HeefjYee í. cenlJe
6. DevegJeeo kesÀ Yeso: pe. MeyoevegJeeo
Pe. YeeJeevegJeeo
_e. meejevegJeeo
7. efJe%eeHeve
ì. DeLe& þ. mJeªHe
[. HeefjYee {. efJeMes 8. efJe%eeHeve keÀer Yee
Page 10
Heeþîe¬eÀce kesÀ efueS efveOee&e fjle HeeefjYeeef
1. Ability : ³eesi³elee
2. Ballot : celeHe$e
3. Basic : yegefve³eeoer
4. Claim : oeJee
5. Circular : HeefjHe$e
6. Consent : menceefle
7. Deduction : keÀìewleer
8. Defacto : Jemlegle:
9. Deliberation : efJe®eej-efJeceMe&
10. Dispatch : Òes11. Enclosure : DevegueivekeÀ
12. Estimate : Devegceeve
13. Experiment : Òe³eesie
14. Founder : mebmLeeHekeÀ
15. Graduate : mveelekeÀ
16. Grant : Devegoeve
17. Honorarium : ceeveos³e
18. Identity Card : Hen®eeve He$e
19 Initials : DeeÐe#ej
20. Junior : keÀefve<þ
21. Laboratory : Òe³eesieMeeuee
22. Leave :ígÆer
23. Margin : neefMe³ee
24. Maximum : DeefOekeÀlece
25. Memorandum : %eeHeve
Page 11
26. Modus operandi: keÀe³e&-ÒeCeeueer
27. Notice : met®evee
28 Notification : DeefOemet®evee
29. Oath : MeHeLe
30. Parliament : mebmeo
31. Priority : ÒeeLeefcekeÀlee
32. Project : Heefj³eespevee
33. Proceedings : keÀe³e&Jeener
34. Questionnaire : ÒeMveeJeueer
35. Rate : oj
36. Reaction : Òeefleef¬eÀ³ee
37. Record : DeefYeuesKe
38. Style : Mewueer
39. Tax : keÀj
40. Temporary : DemLee³eer
41 Tenure : DeJeefOe
42. Urgent : Del³eeJeM³ekeÀ
43. Utilization : GHeYeesie
44. Valuation : cetu³eebkeÀve
45. Verification : mel³eeHeve
46. Wage : ce]peotjer
47. Waiting list : Òeleer#ee met®eer
48. Will : Jemeer³ele
49. Wholesale : LeeskeÀ J³eeHeej
50. Zonal office : Deeb®eefuekeÀ keÀe³ee&ue³e
Page 12
le=leer³e me$e
SEMESTER ‐III COURSE CODE‐ UAHIN301
³etefveì efJeYeepeve
³etefveì 1- J³eeK³eeve- 03- Òe³eespeve cetuek eÀ efnboer: DeLe&, HeefjYee³etefveì 2- J³eeK³eeve-05- meeceev³e ef nboer, meeefneql³ekeÀ efnboer, Òe³eespe ve cetuekeÀ efnboer, mJe©He SJeb
efJeMes³etefveì -3- J³eeK³eeve -06 - HeeefjYeeef³etefveì 4- J³eeK³eeve-02 -HeeefjYeeef³etefveì 5- J³eeK³eeve- 10 DevegJeeo: DeLe& , mJeªHe, HeefjYee³etefveì -6-J³eeK³eeve -10-DevegJeeo kesÀ Yeso ³etefveì-7-J³eeK³eeve-09- efJe%eeHeve
kegÀue ¬esÀef[ì : 03
meboYe& ûebLe
1. Òe³eespeve cetuekeÀ efnboer- [e@. jJeeRêveeLe ÞeerJeemleJe
2. Òe³eespevecetuekeÀ efnboer- [e@. efJeveeso ieesojs
3. Òe³eespeve cetuekeÀ efnboer: efme×e ble Deewj Òe³eesie- [e @. obieue Peeuìs
4. Òe³eespeve cetuekeÀ efnboer keÀer ve ³eer YetefcekeÀe- kewÀueeMe veeLe Heeb[s³e
5. Òe³eespeve cetuekeÀ ef nboer- [e@. Heer.uelee
6. Òe³eespeve cetuekeÀ efnb oer- ceeOeJe meesveìkeÌkesÀ
7. DevegJeeo efJe%eeve - [e@. YeesueeveeLe efleJeejer
8. DevegJeeo:mJeªHe Deewj #es$e- [e@. ieesHeeue je³e
9. DevegJeeo keÀuee - [e@. Sve.F&. efJeYJeveeLe De³³ej
10. DevegJeeo : efme×eble SJeb Òe³eesie- peer.ieesHeerveeLe
11. DevegJeeo efJe%eeve keÀer Yetefcek eÀe- ke=À12. J³eJeneefjkeÀ efnboer J³eekeÀjCe: Deve gJeeo leLee j®evee- [e@. S®e. Hejceséej
13. DevegJeeo mJeªHe Deewj Dee ³eece- [e@. ef$eYegJeve je³e
14. efJe%eeHeve efme×eble SJeb Òe³eesie- DeMeeskeÀ cenepeve
15. DeeOegefvekeÀ efJe%eeHeve- [e@. Òesce®ebo Heelebpeefue
16. jepeYee
Page 13
18. Yee19. jepeYee20. Òe³eespevecetuekeÀ efnvoer SJeb He$ekeÀeef jlee- veeruece keÀHetj /megveerlee Yeeefì³ee
efve³eefcele efJeÐeeefLe&³eeW nsleg ÒeMve He$e keÀe ÒeeªHe
ÒeMve He$e III nsleg ( le=leer³e me$e kesÀ efueS)
ÒeMve He$e nsleg met®evee:
ÒeMve 1 mes ®eej Debleefjce efJekeÀuHe meefnle yeerme DebkeÀeW kesÀ efoS peeSB~ (80)
Debeflece ÒeMve DeefveJee³e& nesiee~
FmekesÀ oes Keb[ nesies Keb[ De DevegJeeo (efnboer mes Debû espeer ³ee cejeþer) (10)
Keb[ Dee efnboer ÒeefleMeyo ~ (10)
Page 14
SY.B.A. HINDI PAPER ‐III LIST OF TEXT BOOK
ACCORDING TO CHOICE BASED CREDIT GRADING SYSTEM
SEMESTER ‐ IV COURSE CODE‐ UAHIN402
pevemeb®eej ceeO³ece
1. pevemeb®eej:
DeLe&
mJeªHe HeefjYee2. pevemeb®eej ceeO³eceesb keÀe Heefj®e³e :
1. cegefêle ceeO³ece
2. FueskeÌì^e@efvekeÀ ceeO³ece
3. pevemeb®eej ceeO³eceeW keÀe ef JekeÀeme SJeb GHe³eesefielee
keÀ. mecee®eejHe$e
Ke. jsef[³ees
ie. otjoMe&ve
Ie. efmevescee
*. Fbìjvesì ®e. ceesyeeFue
4. pevemeb®eej ceeO³eceesHe³eesieer uesKeve
í. mecee®eej
pe. jsef[³eesJeelee&
Pe. mee#eelkeÀej _e. mebJeeo
ì. HeÀer®ej
5. pevemeb®eej ceeO³eceeW keÀer Yee þ. mecee®eejHe$e
[. jsef[³ees {. otjoMe&ve
Ce. efmevescee
Page 15
le Fbìjvesì
Le. ceesyeeFue
6. mebefJeOeeve : ceewefuekeÀ DeefOekeÀej
7. met®evee keÀe DeefOekeÀej
met®evee: J³eJeneefjkeÀ DevegYeJe kesÀ efueS meb®eej mebmLeeveeW ( ìer.Jeer. , jsef[³eesb , cegefêle ceeO³eceeW )
keÀer Mew#eefCekeÀ ³ee$ee DeHesef#ele nw~
®elegLe& me$e
SEMESTER ‐IV COURSE CODE‐ UAHIN402
³etefveì efJeYeepeve
³etefveì 1- J³eeK³eeve- 03- peveme b®eej DeLe& mJeªHe HeefjYee³etefveì 2- J³eeK³eeve-06- peveme b®eej ceeO³eceeW keÀe Heefj®e³e
³etefveì -3- J³eeK³eeve -10 -pevemeb®eej ceeO³e ceeW keÀe efJekeÀeme SJeb GHe³eesefielee
³etefveì 4- J³eeK³eeve-10 -pevemeb ®eej ceeO³eceesHe³eesieer uesKeve
³etefveì 5- J³eeK³eeve- 10-pevemeb ®eej ceeO³eceeW keÀer Yee³etefveì -6-J³eeK³eeve -03-mebefJeO eeve : ceewefuekeÀ DeefOekeÀej
³etefveì-7-J³eeK³eeve-03- met®evee keÀe DeefOekeÀej
kegÀue ¬esÀef[ì - 03
meboYe& ûebLe
1. pevemeb®eejö njerMe njesæ[e
2. efÒebì ceeref[³ee uesKeve -njerMe njesæ[e
3. FuewkeÌì^e@efvekeÀ ceeref[³ ee uesKeve -njerMe Dejesæ[e
4. ceeefr[³ee uesKeve : efme×eble Deew j J³eJenej ö ®ebêÒekeÀeMe efceÞe
5. ceeref[³ee efJeefOe - efveMeeble efmebn
6. He$ekeÀej Deewwj He$ekeÀeefjl ee ÒeefMe#eCe- DejefJebo ceesnve
7. pevemeb®eej ceeO³eceeW keÀe jepeveeref lekeÀ ®eefj$e- peJejerceuue HeejKe
8. Yeejle ceW Òesme keÀevetve -Òees. ceOegmetove ef$eHeeþer
9. ìsueerefJepeve uesKeveöDe meiej Jepeenle/ÒeYeele jbpeve
Page 16
10. jsef[³ees uesKeve - ceOegkeÀj iebieeOej
11. DeeOegefvekeÀ He$ekeÀeefjlee- [e@. Depeg&ve efleJeejer
12. efnboer He$ekeÀeefjlee- [e@. Heer.uelee
13. pevemeb®eej efJeefJeOe Dee³ eece- [e@. Je=peceesnve iegHle
14. pevemeb®eej ceeO³ece Deewj He$ekeÀeefjlee meJee¥ ie- [e@. efpeleWê Jelme/ [e@. efkeÀjCeyeeuee
15. mecee®ej,HeÀer®ej uesKeve Deewj mebHeeove keÀuee- [e@. nefjceesnve
efve³eefcele efJeÐeeefLe&³eeW nsleg ÒeMve He$e keÀe ÒeeªHe
ÒeMve He$e IV nsleg ( le=leer³e me$e kesÀ efueS
ÒeMve He$e nsleg met®evee:
ÒeMve 1 mes ®eej Debleefjce efJekeÀuHe meefnle y eerme DebkeÀeW kesÀ efoS peeSB~ (80)
Debeflece ÒeMve DeefveJee³e& nesiee~
FmekesÀ oes Keb[ neWies~
Keb[ De mecee®eej uesKeve efJekeÀuHe meefnle (10) Keb[ Dee efìHHeCeer efJekeÀuHe meefnle (10)