FYBA Hindi Com Anc Sem I II_1 Syllabus Mumbai University


FYBA Hindi Com Anc Sem I II_1 Syllabus Mumbai University by munotes

Page 1

Page 2



UNIVERSITY  OF MUMBAI  
Revised Syllabus 
And 
Pattern of Question  Paper 
In the 
Subject of Hindi 
At the 
F.Y.B.A. Compulsory  & Ancillary 
Examination   
With effect from2017 ‐2018,2018 ‐2019,2019 ‐2020 
 
Board of study  
1. Dr. Vishnu Sarwade ( Chairman)  
2. Dr. Manpreet  Kaur ( Member)   
3. Dr. Anil Dhawale ( Member)  
 
 
Sub – Committee  
1. Dr. Manpreet  Kaur ( Convenor)   
2. Dr. Harish Arora( Member)  
3. Dr. Rama Singh ( Member)  
4. Dr. Devidas Borde ( Member)  
5. Dr. Sangeeta  Chitrakoti  ( Member)  
6. Dr. Jayashree  Singh( Member)  
 
 
  
 
                                       
 
 
 
 

Page 3

 
F.Y.B.A. HINDI COMPULSORY  LIST OF TEXT BOOK  
ACCORDING  TO CHOICE BASED CREDIT GRADING  SYSTEM  
SEMESTER  –I COURSE CODE‐UAHINCOM101  
ÒeLece me$e
1. keÀeJ³e kegbÀpe
mebHeeove: efnboer DeO³e³eve ceb[ue, cegbyeF& efJeMJeefJeÐeeue³e,
ÒekeÀeMekeÀ: jepekeÀceue ÒekeÀeMeve, veF& efouueer
2. Þes<þ keÀneefve³eeB Yeeie -1 mebHeeove: efnboer DeO³e³eve ceb[ue, cegbyeF& efJeMJeefJeÐeeue³e ,
ÒekeÀeMekeÀ: JeeCeer ÒekeÀeMeve , veF& efouueer

ÒeLece me$e
1. keÀeJ³e kegbÀpe Heeþîe¬eÀce kesÀ efueS efveOee&efjle keÀefJeleeSB 1. yeerleer efJeYeeJejer p eeie jer- pe³eMebkeÀj Òemeeo
2. efYe#egkeÀ- met³e&keÀeble ef$eHeeþer efvejeuee
3. ceQ veerj Yejer ogKe keÀe r yeoueer- ceneosJeer Jecee&
4. vej nes ve efvejeMe keÀjes ceve keÀes – cewefLeueerMejCe iegHle
5. Heg6. PeeBmeer keÀer jeveer- megYeêekegÀceejer ®eewneve
7. efmebotj efleueefkeÀle Yeeue- veeieepeg&ve
8. efo³ee peueevee keÀye cevee nw- nefjJebMeje³e ye®®eve 9. peueeDees efo³es Hej jns O³eeve Flev ee- ieesHeeue oeme mekeÌmesvee veerjpe

2. Þes<þ keÀneefve³eeB Yeeie-1 Heeþîe¬eÀce kesÀ efueS efveOee&efjle keÀneefve³eeB
1. yeæ[s Iej keÀer yesìer- Òesce®ebo
2. HegjmkeÀej- pe³eMebkeÀj Òemeeo
3. nej keÀer peerle- megoMe&ve
4. ®eerHeÀ keÀer oeJele- Yeer5. Heepesye- pewveWê kegÀceej

Page 4

6. meoe®eej keÀe leeyeerpe- nefjMebkeÀj HejMeeF&
7. ef[Hìer keÀueskeÌìjer- DecejkeÀeble
8. DeHevee ieeBJe- ceesnveoeme vewefceMeje³e
He$euesKeve- (efveceb$eCe, yeOeeF&, DeeJesove, mebHeeokeÀ kesÀ veece ( efMekeÀe³ele SJeb megPeeJe) )
Yee1. DeMegef×g MeesOeve ( Meyoiele Je DeLe&iele)
2. meb%ee, meJe&veece, efJeMes3. DeHeefþle ieÐeebMe

ÒeLece me$e
SEMESTER ‐ I COURSE CODE‐ UAHINCOM101  
³etefveì efJeYeepeve
keÀeJ³e kegbÀpe
³etefveì 1- J³eeK³eeve- 10- yeer leer efJeYeeJejer peeie jer mes Heg³etefveì 2- J³eeK³eeve-10 – PeeBmeer keÀer jeveer mes peueeDees efo³es Hej jns O³eeve Flevee
Þes<þ keÀneefve³eeB Yeeie -1
³etefveì -3- J³eeK³eeve -10- yeæ[s Iej keÀer yesìer, He gjmkeÀej , nej keÀer peerle, ®eerHeÀ keÀer oeJele,
³etefveì 4- J³eeK³eeve-10 - Heepesye , meoe®eej keÀe leeyeerpe, ef[Hìe r keÀueskeÌìjer, DeHevee ieeBJe
³etefveì 5-keÀ- J³eeK³eeve- 7- He$e uesKeve
Ke- J³eeK³eeve -8YeeDeHeefþle ieÐeebMe
³etefveì-6-J³eeK³eeve-5- ®e®ee& SJeb Dev³e j®eveelcekeÀ keÀe³e&
kegÀue ¬esÀef[ì:03

Page 5

efve³eefcele efJeÐeeefLe&³eeW kesÀ efueS ÒeMveHe$e keÀe ÒeeªHe~  
Examination  Pattern of FYBA Hindi (Compulsory)  
Should be as under for the Academic  year 2017‐18,2018‐19,2019‐20 
ÒeLece me$eeble Hejer#ee HetCee¥keÀ: 100 mece³e: 3
Iebìs
ÒeMve 1. meboYe& meefnle J³eeK³ee (k eÀefJelee Deewj keÀneveer oesveeW ceW mes efJekeÀuHe meefnle) 30
ÒeMve2. oerIeexÊejer ÒeMve (keÀefJelee Deewj keÀ neveer oesveeW ceW mes efJe keÀuHe meefnle) 20
ÒeMve3. efìHHeefCe³eeB (keÀefJel ee Deewj keÀneveer oesveeW ceW me s efJekeÀuHe meefnle) 10
ÒeMve4. Jemlegefve<þ ÒeMve 10 (keÀefJele e Deewj keÀneveer oesveeW ceW mes ) 10
ÒeMve5. He$euesKeve (oes ceW mes SkeÀ) 10
ÒeMve 6 De. Yee1. DeMegef× MeesOeve
2. meb%ee
3. meJe&veece
4. efJeMes5. ef¬eÀ³ee
ÒeMve 6 Dee. DeHeefþle ieÐeebMe m e s 5 u e I e g Ò e M v e 1 0











Page 6

F.Y.B.A. HINDI COMPULSORY  LIST OF TEXT BOOK  
ACCORDING  TO CHOICE BASED CREDIT GRADING  SYSTEM  
SEMESTER  –II COURSE CODE‐UAHINCOM102  
efÜleer³e me$e
1. keÀeJ³e kegbÀpe: mebHeeove - efnboer DeO³e³eve ceb[ue, cegbyeF& efJeMJeefJeÐeeue³e, cegbyeF&
ÒekeÀeMekeÀ: jepekeÀceue ÒekeÀeMeve, veF& efouueer
2. Þes<þ keÀneefve³eeB Yeeie -2
mebHeeove efnboer DeO³e³eve ceb[ue, cegbyeF& efJeMJeefJeÐeeue³e ,
ÒekeÀeMekeÀ: JeeCeer ÒekeÀeMeve , veF& efouueer

efÜleer³e me$e
1. keÀeJ³e kegbÀpe:
Heeþîe¬eÀce kesÀ efueS efveOee&efjle keÀefJeleeSB
1. JewlejCeer keÀjesies Heej- efMeJecebieue efmebn megceve
2. yeele yeesuesieer- MeceMesj yeneogj efmebn 3. yemebleer nJee- kesÀoejveeLe DeûeJeeue
4. yeeIe- kessÀoejveeLe efmebn
5. keÀneB lees le³e Lee ef®eje]iee nj SkeÀ Iej kesÀ efueS- og<³eble kegÀceej
6. ®eue Heæ[s efpeOej oes [ie ceie ceW- meesnueeue efÜJesoer
7. nce oerJeeveeW keÀer ke̳ee nm leer- YeieJeleer ®ejCe Jecee&
8. efkeÀmmee peveleb$e- Oetefceue
9. efJeêesefnCeer- megMeeruee ìekeÀYeewjs
2. Þes<þ keÀneefve³eeB : Yeeie-2
Heeþîe¬eÀce kesÀ efueS efveOee&efjle keÀneefve³eeB
1. JeeHemeer- G3. efmekeÌkeÀe yeoue ie³ee- ke=À4. ieoue- jebies³e jeIeJe 5. IegmeHewefþS- DeesceÒekeÀeMe JeeuceerefkeÀ

Page 7

6. ieCeHeefle ieCeve e³ekeÀ- met³e&yeeuee
7. keÀye´ keÀe cegveeHeÀe- lespeWê Mecee&
8.oefuele ye´eïeCe- mel³eÒekeÀeMe
efveyebOe uesKeve- (meeceeefpekeÀ, Mew#eefCekeÀ, DeelcekeÀLeel cekeÀ, Jew®eeefjkeÀ , mece-meeceef³ekeÀ)
Yee1.efuebie
2. Je®eve 3. He³ee&³eJee®eer Meyo
4. efJeueesce
5. cegneJejs
meb#esHeCe SJeb HeuueJeve

efÜleer³e me$e
SEMESTER ‐ II COURSE CODE‐ UAHINCOM102  
³etefveì efJeYeepeve
keÀeJ³e kegBÀpe
³etefveì 1- J³eeK³eeve- 10- JewlejCeer keÀjesies Heej mes keÀneB lees le³e Lee ®ejeiee
³etefveì 2- J³eeK³eeve-10 – ®eue Heæ[s FOej oes [ie ceie ceW mes efJeêesefnCeer
Þes<þ keÀneefve³eeB Yeeie-2
³etefveìö3- J³eeK³eeve -10- JeeHemeer, Deke sÀueer ,efmekeÌkeÀe yeoue ie³ee,ieoue
³etefveì-4- J³eeK³eeve-10- IegmeHewefþS, ieCeHeefle ieCevee³ekeÀ, keÀye´ keÀe cegveeHeÀe,íHHeve leesues keÀe keÀjOeve
³etefveì 5-keÀ- J³eeK³eeve- 07- efveyebOe uesKeve
Ke- J³eeK³eeve -08YeeSJeb HeuueJeve
³etefveì-6-J³eeK³eeve-05- ®e®ee& SJeb Dev³e j®eveelcekeÀ keÀe³e&
kegÀue ¬esÀef[ì -03


Page 8

efve³eefcele efJeÐeeefLe&³eeW kesÀ efueS ÒeMveHe$e keÀe ÒeeªHe~
Examination  Pattern of FYBA Hindi (Compulsory)  
Should be as under for the Academic  year 2017‐18, 
2018‐19,2019‐20 
efÜleer³e me$eeble Hejer#ee HetCee¥keÀ: 100
mece³e: 3 Iebìs

ÒeMve 1. meboYe& meefnle J³eeK³ee (k eÀefJelee Deewj keÀneveer oesveeW ceW mes efJekeÀuHe meefnle) 30
ÒeMve2. oerIeexÊejer ÒeMve(keÀefJelee Deewj keÀ neveer oesveeW ceW mes efJekeÀuHe meefnle) 20
ÒeMve3. efìHHeefCe³eeB (keÀefJel ee Deewj keÀneveer oesveeW ceW me s efJekeÀuHe meefnle) 10
ÒeMve4. Jemlegefve<þ ÒeMve 10 ((keÀefJele e Deewj keÀneveer oesveeW ceW mes ) 10
ÒeMve5.efveyebOe uesKeve (®eej ceW mes SkeÀ) 10 ÒeMve 6 De. Yee1. efuebie
2. Je®eve
3. He³ee&³eJee®eer
4. efJeueesce 5. cegneJejs
ÒeMve 6 Dee. meb#esHeCe SJeb HeuueJeve ( oesveeW ceW mes SkeÀ) 10







 
  

Page 9

F.Y.B.A. HINDI ANCILLARY   LIST OF TEXT BOOK  
ACCORDING  TO CHOICE BASED CREDIT GRADING  SYSTEM  
SEMESTER  –I COURSE CODE‐UAHIN101  
 
ÒeLece me$e
1. 10 ÒeefleefveefOe keÀneefve³eeB :
mebHeeove: efnboer DeO³e³eve ceb[ue,
cegbyeF& efJeMJeefJeÐeeue³e,cegbyeF&,
ÒekeÀeMekeÀ : Heefj¢M³e ÒekeÀeMeve cegbyeF&

2. ieÐe efJeefJeOee:
mebHeeove: efnboer DeO³e³eve ceb[ue, cegbyeF& efJeMJeefJeÐeeue³e, cegbyeF&,
ÒekeÀeMekeÀ: Heefj¢M³e ÒekeÀeMeve ,cegbyeF&

ÒeLece me$e
1. 10 ÒeefleefveefOe keÀneefve³eeB
Heeþîe¬eÀce kesÀ efueS efveOee&efjle keÀneefve³eeB
1. veewkeÀjerHesMee- keÀceuesMJej 2. Hejoe- ³eMeHeeue
3. [e®eer- GHesbêveeLe DeMkeÀ
4. Yesæef[S- YegJevesMJej
5. keÀce&veeMee keÀer nej- efMeJeÒemeeo efmebn
6. keÀeuee Meg¬eÀJeej-megOee Dejesæ[e
7. ìsHe®et –Go³e ÒekeÀeMe
8. ÒeefleMeesOe- Hegª< eesÊece mel³eÒesceer




Page 10

ieÐe efJeefJeOee:
Heeþîe¬eÀce kesÀ efueS efveOee&efjle j®eveeSB
1. ve]pej vemeeF& ieF& ceeefuekeÀ( jsKeeef®e $e)- veefueveer efJeuees®eve Mecee&
2. pewmes GvekesÀ efove efHeÀj( J³ebi³e) - nefjMebkeÀj HejmeeF&
3. ceneYeejle keÀer SkeÀ mebePe ( SkeÀebkeÀer) – YejleYet4. mejno kesÀ Gme Heej ( efjHeexleepe)- HeÀCeerMJejveeLe jsCeg
5. Deepe kesÀ Deleerle (Deelce keÀL³e) - Yeer6. Yee7. mej³et YeF&³ee( mebmcejCe)- jeceJe=#e yesveerHegjer

SEMESTER ‐I COURSE CODE‐ UAHIN101  
³etefveì efJeYeepeve
10 ÒeefleefveefOe keÀneefve³eeB :
³etefveì 1- J³eeK³eeve- 10- veewkeÀjer HesMee, Hejoe , [e®eer, Yesæef[S, ( Heeþ Jee®eve SJeb J³eeK³ee)
³etefveì 2- J³eeK³eeve-10 – keÀce&veeMee keÀer nej,keÀeuee Meg¬eÀJeej, ìsHe®et , ÒeefleMeesOe
( Heeþ Jee®eve SJeb J³eeK³ee)
³etefveì3- J³eeK³eeve-15- Deeuees®eveelcekeÀ ÒeMve
ieÐe efJeefJeOee
³etefveì 4- J³eeK³eeve -10- vepej vemeeF& ieF& ceeefuekeÀ,p ewmes GvekesÀ efove efHeÀjs,ce neYeejle keÀer SkeÀ meebPe
³etefveì 5- J³eeK³eeve-10 – mejno kesÀ Gme Heej,Deepe kesÀ Deleerle , Yee³etefveì6-J³eeK³eeve-5- ®e®ee& SJeb Dev³e j®eveelcekeÀ keÀe³e&







Page 11


F.Y.B.A. HINDI ANCILLARY   LIST OF TEXT BOOK  
ACCORDING  TO CHOICE BASED CREDIT GRADING  SYSTEM  
SEMESTER  –II COURSE CODE‐UAHIN201  
efÜleer³e me$e
1. ieÐe efJeefJeOee
mebHeeove:efnboer DeO³e³eve ceb[ue, cegbyeF& efJeMJeefJeÐeeue³e, cebgyeF&,
ÒekeÀeMekeÀ : Heefj¢M³e ÒekeÀeMeve, cegbyeF&

2.ef®e$euesKee (GHev³eeme) - YeieJeleer®ejCe Jecee&,
ÒekeÀeMekeÀ- jepekeÀceue ÒekeÀeMeve , 1 yeer, vesleepeer megYee
efÜleer³e me$e
1. ieÐe efJeefJeOee
Heeþîe¬eÀce kesÀ efueS efveOee&efjle j®eveeSB
1. ®eerveer HesÀjer Jeeuee (j sKeeef®e$e)-ceneosJeer Jecee&
2. peerHe Hej meJeej Fefuue³eeB ( J³ebi³e)- Mejo peesMeer
3. Yeesj keÀe leeje( SkeÀ ebkeÀer)- peieoerMe ®ebê ceeLegj
4. letHeÀeve kesÀ efJepeslee ( efjHeexleepe) – jebies³e jeIeJe
5. ve³es osMe, ve³e er peceerve, ve³es ef#eef lepe , ve³es Deemeceeve
(ye´meume HenBg®e keÀj...Iej ueekeÀj venuee osleer)(DeelcekeÀL³e- Deejesn -DeJejesn) –meg 6. Dee®ejCe keÀer meY³elee ( efveyebOe) – DeO³eeHekeÀ HetCe& efmebn
7. DeefmLe³eeW kesÀ De#ej-(mebmcej Ce)- M³eewjepe efmebbn yes®ewve

2. ef®e$euesKee (GHev³eeme) - YeieJeleer®ejCe Jecee&,ÒekeÀeMekeÀ- jepekeÀceue ÒekeÀeMeve , 1 yeer, vesleepeer megYee

Page 12


efÜleer³e me$e
SEMESTER ‐II COURSE CODE‐ UAHIN101  
³etefveì efJeYeepeve
10 ÒeefleefveefOe keÀneefve³eeB :
³etefveì 1- J³eeK³eeve- 15- ef®e$euesKee GH ev³eeme ( Heeþ Jee®eve SJeb J³eeK³ee)
³etefveì 2- J³eeK³eeve-10 – ef®e$euesKee GHev³eeme ( Deeuees®eveelcekeÀ ÒeMve)
ieÐe efJeefJeOee
³etefveì 3- J³eeK³eeve -15- ®eerve er HesÀjer Jeeuee,peerHe Hej meJeej Fefuue³eeB,Yeesj keÀe leeje
³etefveì 4- J³eeK³eeve-15 – letHeÀeve kesÀ yeer®e,ve³es osMe ve³eer pec eerve veF& ef#eeflepe, Dee®ejCe keÀer
meY³elee, DeefmLe³eeW kesÀ De#ej
³etefveì5-J³eeK³eeve-5- ®e®ee& SJeb Dev³e j®eveelcekeÀ keÀe³e&

efve³eefcele efJeÐeeefLe&³eeW kesÀ efueS ÒeMveHe$e keÀe ÒeeªHe~
Examination  Pattern of FYBA Hindi (Ancillary)  
Should be as under for the Academic  year 2017‐18,2018‐19,2019‐20 
 
oesveeW me$eeW kesÀ efueS ÒeMveHe$e keÀe ÒeeªHe meceeve nw
HetCee¥keÀ: 100 mece³e: 3 Iebìs
ÒeMve 1. meboYe& meefnle J³ee K³ee ( oesveebs HegmlekeÀeW mes efJekeÀuHe meefnle) 24
ÒeMve2. oerIeexÊejer ÒeMve ( oesveesb Hegm lekeÀeW mes efJekeÀuHe meefnle) 30
ÒeMve 3. meeceev³e ÒeMve ( oesveesb Hegm lekeÀeW mes SkeÀ-SkeÀ ÒeMve) 15
ÒeMve3. efìHHeefCe³eeB ( oesveesb Hegmleke ÀeW mes efJekeÀuHe meefnle) 16
Ò e M v e 4 . J e m l e g e f v e < þ Ò e M v e 1 5 1 5